Sifu, shifu
Oglądając filmy z gatunku kung-fu Czytelnik wielokrotnie zapewne słyszał, jak uczeń zwraca się do swojego mistrza: shifu (w dialekcie kantońskim: sifu). Podobne słowo używane jest też w wielu szkołach kung-fu poza Chinami. Dziś na Zachodzie bardzo często zarówno uczniowie, jak i osoby postronne, zwracając się do instruktora kung-fu używają tego zwrotu, zwykle nie zdając sobie sprawy z tego, co właściwie mówią, i czy jest to stosowne w danej sytuacji.
Gdy w filmie opowiadającym o dawnych dziejach uczeń mówi do swojego nauczyciela shifu (szyfu), używa słowa:
Słowo to tłumaczy się nauczyciel-ojciec lub mistrz-ojciec.
Można się tak zwrócić do mistrza, wyrażając szacunek, jednak tylko osobisty uczeń – ru shi dizi danego mistrza, który przeszedł ceremonię baishi może o nim mówić jako o swoim shi fu, posługując się tym terminem.
Oczywiście nikt nie tytułuje tak sam siebie. Słowo to nie pojawia się też na certyfikatach. Nie można też powiedzieć o kimś ogólnie, że jest shifu. Można natomiast powiedzieć, że jest shifu dla konkretnej osoby – swego osobistego ucznia. Termin ten odnosi się bowiem do specyficznej relacji pomiędzy uczniem, a nauczycielem.
Istnieje też inny termin, identycznie brzmiący, inaczej jednak zapisywany:
To słowo można tłumaczyć jako mistrz lub majster. Tak można się zwracać na przykład do kierowcy taksówki, kucharza w restauracji, fryzjera, szewca itp.
Termin ten jest także stosowany w szkołach kung-fu w Hongkongu i na Zachodzie. Pojawia się jako oficjalny tytuł, określenie rangi na certyfikatach niektórych szkół i organizacji.
Jednak w ChRL prowadzono kampanię, by do ludzi wykonujących prace niezbyt cenione lub wręcz pogardzane zwracać się z szacunkiem, w rezultacie czego, dziś dość powszechne jest użycie tego słowa shifu w stosunku np. do sprzątaczek, wywozicieli nieczystości itp. W rezultacie słowo to zdewaluowało się. Mistrz sztuki walki niekoniecznie musi być zadowolony, gdy ktoś tak się do niego zwraca.
Dlatego dzisiaj zwykle używa się tytułu jiaolian (dziaolien) – instruktor, trener:
Występuje on na certyfikatach wydawanych w ChRL, a także na Taiwanie.
Natomiast uczniowie zwracając się do swoich nauczycieli zwykle używają terminu – laoshi (laoszy):
Tak samo uczniowie zwracają się do swoich nauczycieli w szkole, czy studenci do wykładowców na uczelni.
Andrzej Kalisz